Assessment Center (Değerlendirme Merkezi Uygulamaları)’a nasıl hazırlanılır?

Her hafta, değerlendirme merkezi (assessment center) uygulamasına katılacak olan ortalama 4 kişiye prova yaptırıyorum. Bugüne kadar, yeni mezunundan genel müdür yardımcısına dek pek çok adayla çalıştım ve onlara önlerindeki bu önemli sürece en iyi şekilde hazırlanmaları için destek oldum. Bugüne kadar iş simülasyonu, değerlendirme merkezi veya assessment center uygulaması olarak bilinen bu süreçte yüzlerce adayla çalışma fırsatım oldu. Amacım bunların bir kısmında karşımdaki kişiyi gerçekten terfi ettirmek veya işe almakken, bir kısmındaysa kişinin çalıştığı şirkette yükselmesi için veya işe alım sürecindeki son aşamayı da başarıyla atlatması için gerekli önkoşul olan bu sürece daha hazır ve özgüvenli bir şekilde girebilmesini sağlamaktı. Tüm bu çalışmalar sonucunda gördüm ki, her bireyin farklı artı ve eksileri olduğu gibi hemen herkeste ortak olan gelişim alanları da var. Kişinin kendine has güçlü yönlerini keşfetmesi ve parlatması, zayıf yönlerini keşfetmesi ve geliştirmesi için neler yapmak gerektiğini paylaşmam, geri bildirim verebilmem için elbette oturup gerçek bir assessment center uygulamasını veya provasını baştan sona yapmam gerekli. Ancak daha genel olarak değerlendirme merkezine nasıl hazırlanılır sorusuna cevap verebilmek için bu yazıyı paylaşmaya karar verdim.

Pekiii, gelelim esas konuya: 

Assessment Center’a nasıl hazırlanılır?

• Sizden beklenen yetkinlik alanlarını belirleyin!

Öncelikle, çoğu şirket, bu uygulamayı yapmak için uzman bir firmayla anlaşır. Şu anda Türkiye’deki çoğu (gerçekten çoğu) assessment firması benzer vaka çalışmalarını yapıyor, bu da hazırlanmanızı kolaylaştırıyor. Fakat daha güzeli, bu firmaların vakalarında aradıkları yetkinlikler bellidir. Bu yetkinlik sayısı eğer Genel Müdür Yardımcısı veya benzer üst yönetim kademesi için başvurmuyorsanız zaten çoğu zaman 4-6 arasındadır, çok nadiren (gerçekten çok nadiren) 8’e çıkar. Dolayısıyla sizin öncelikle bu anahtar yetkinlik alanlarını öğrenmeniz veya belirlemeniz gerekir. Eğer çalıştığınız şirkette terfi etmek için assessment center’a katılacaksanız, bir avantajınız İnsan Kaynakları’ndan bilgi istemektir. Prova yaptığım adaylarla olan deneyimlerim, bana eğer İK’dan en az 1 kişiyle iyi bir iletişiminiz varsa bu bilgiyi kolaylıkla öğrenebileceğinizi gösterdi. Eğer iş başvurusunun aşamalarından biri olarak değerlendirme merkezi sürecine katılacaksanız, iş ilanı ve yaptığınız mülakatlar yol gösterici olacaktır. Örneğin, bu pozisyonda hızlı karar almanız ve muhtemel krizleri yönetmeniz bekleniyorsa Problem Çözme becerileriniz ölçümlenebilir. Veya bu pozisyonda ekip yönetecekseniz, ast-üst ilişkisinde göstereceğiniz iletişim yetkinliğiniz, kesinlikle ölçülecektir.

• Gerekli yetkinlik alanlarına hazırlanın!

İletişim yetkinliğini ölçmenin yolu genellikle role play çalışmalarıdır. Bu rol oyunu simülasyonunda muhtemelen karşınıza, kendini açmak istemeyen, “gıcık” bir astınız oturacaktır ve size verilen görevler doğrultusunda bu astınızı ikna etmeniz veya performansını geliştirmeye yönelik bir konuşma yapmanız beklenecektir. Buna çalışırken, geçmişte bu konuda başarılı olduğunuz iyi örnekleri listeleyin ve orada belirlediğiniz stratejiyi gözden geçirin. Sonra bugüne kadar üstlerinizden gördüğünüz iyi örnekleri gözden geçirin ve kendinize iletişim taktikleri oluşturun.

• Zor insanlarla iletişimde nasıl olduğunuzu keşfedin!

Herkesin güçlü yanları ve geliştirmesi gereken yanları vardır. Özellikle stres ve baskı altında geliştirmemiz gereken yönlerimiz ön plana çıkabilir. Kariyer geleceğiniz için bu kadar önemli olan bu fırsatı iyi değerlendirmek için, gelişim alanlarınızı belirleyin ve o gün orada bu yönleriniz yüzünden elenmemek için güçlü yönlerinize nasıl odaklanacağınız konusunda kendinize bir yol planı hazırlayın. Güçlü ve zayıf yönlerinizi bilmiyorsanız, basit bir SWOT analizi yapın.

• Çalışmanız için önceden doküman gönderilirse dokümanı özümseyin!

Bazı firmalar, adaya önceden “Hayali bir … şirketinde … pozisyonunda çalışmaya başlayacaksınız. İhtiyacınız olacak tüm bilgileri buradan edinebilirsiniz” gibi bir başlangıcı olan 5-20 sayfa arasında değişen bir doküman gönderirler. Bunun çıktısını alıp sakin kafayla, elinizde bir kalemle yaza çize çalışmanızı öneririm. Bu çalışma size o gün için zaman kazandıracaktır. Çünkü bu doküman üzerinden size sorular sorulacak ve bazı kararlar vermeniz, analizler yapmanız, epostalar hazırlamanız, işlerinizin bir kısmını delege ederek önceliklerinizi belirlemeniz gerekecek. Örneğin, size verilen “astlarınız” listesinden, muhtemel küçülme nedeniyle bir kişiyi işten çıkarmanız gerektiği iletilecek ve hangisini neden çıkaracağınızı açıklamanız gerekecek. Tüm bu verdiğim örnekleri geçmiş tecrübelerinize göre düşünmeniz ve kendinize “yardımcı taktikler” hazırlamanız, o günkü iş yükünüzü azaltacaktır.

• Sunum yapmaya hazır olun.

Bazen sizden, o an size verilecek bilgiler doğrultusunda bir sunum yapmanız veya kısa bir konuşma yaparak aktarmanız istenir. Çok nadiren de olsa, daha önce hazırladığınız bir sunumu yanınızda getirerek orada sunmanız istenir. Şimdi klasik sunum tekniklerini aktaracak değilim, biliyorsunuzdur, bilmiyorsanız da google’larsınız. Burada benim hatırlatacağım kısım, sunumun üzerine gelecek sorulara hazırlıklı olmanız ve anlattığınız şeyi gerçekten bilerek anlatmanızdır. Ve şunu aklınızdan çıkarmayın: Bu sorulara cevap verirken atıp tutmayın. Yani size verilen bilgilerin dışında bir şeyler uydurursanız bu eksi puan olarak hanenize yazılır.

• Görev tanımınızın en temel kısmını simüle etmeye hazır olun.

Role-play çalışmalarında Satışçıysanız zor bir müşteriyi ikna edip satış yapmanız, müşteri tarafında yer alacaksanız bir müşteri şikayetini çözmeniz beklenebilir. Yoğun bir ajanda ile çalışmanız bekleniyorsa “bekleyen işler/planlama” uygulamaları yapacaksınız demektir.

• Grup mülakatına katılacaksanız 1 gece önceden “Açlık Oyunları” film serisini izleyip bitirin!

Şaka bir yana, bu çılgın ortamda daha iyi bir performans göstermek için neler yapılması gerektiğini yıllar önce yazmıştım. Gördüğüm kadarıyla aradan geçen bu yıllarda değişen hiçbir şey olmadı.

• Assessment center uygulamasına katılacağınız gün yapılacaklar listenize hazırlanın.

1. Size verilen saatten 15 dakika önce size verilen adreste olun. Online olarak katılacaksanız yine 15 dakika önceden düzeninizi kurmuş olun.
2. Kıyafetinizi, şirket normalde rahat kıyafetleri tercih ediyorsa bile siz onlardan “1 derece” daha şık olacak şekilde giyinin. Bir keresinde bir uzman, firmanın logosunda bulunan renkleri kıyafette kullanmanın önemli olacağını söylemişti. Doğru olabilir, erkekse kravatta, kadınsa fular veya broşta kullanılabilir. Nöropazarlama sübliminal mesajları sever.
3. İçeri girdiğiniz andan itibaren tanıştığınız herkese kibar davranın, diğer adaylara bile…
4. Bazen başlamadan önce hep birlikte kahvaltı/öğle yemeği yenilir, hem rakiplerinizi tanımak hem de iyi iletişim becerilerinizi sergilemek için sohbet edin.
5. Bir hata yaptığınızı fark ettiğiniz anda düzeltmeye çalışın. “Olan oldu geçmiş olsun” diye düşünmeyin. Değerlendiriciler mükemmel olmanızdan öte öz farkındalığınızın gelişmiş olup olmadığıyla ilgilenir. Hepimiz insanız, hata yapılır. Yeter ki "Orada şöyle dedim ama aslında şu şekilde ifade etmeliydim..." cümlesinden çekinmeyin.

• Pratik yapın.

Daha önce katıldığınız değerlendirme merkezleri olduysa orada karşınıza çıkan uygulamaları hatırlamaya çalışın, arkadaşlarınızdan bilgi almaya çalışın ve onlar üzerinde pratik yapın veya profesyonel bir değerlendirici eşliğinde pratik yapmak için hizmetler sayfasını inceleyin.

Bugüne kadar değerlendirme merkezi provası gerçekleştirdiğimiz adaylar, gerçek uygulama sonrasında

• Daha önce benzer uygulamaları deneyimledikleri için kendilerini bu süreç boyunca çok daha rahat hissettiklerini,
• Dışarıdan bir gözün değerlendirmesi ve yorumları sonrasında önceki uygulamalara kıyasla çözüm önerilerinin ve iletişim becerilerinin arttığını,
• Kendileri ile ilgili farkındalıklarının arttığını ifade ettiler.

Değerlendirme Merkezi Provasının Aşamaları

• Değerlendirme Merkezi Provası

Önceden belirlediğimiz gün ve saatte online olarak bir araya gelerek pozisyonunuza uygun kapsamdaki farklı vaka ve uygulama türlerini deneyimleme imkanı buluyorsunuz.

• Değerlendirme Merkezi Geri Bildirim ve İyileştirme Önerileri

2-8 saat süren çalışmanın son kısmında, tüm çalışmaların üzerinden geçerek güçlü yönlerinizi ve geliştirmeniz gereken yönleri paylaşıyorum. Ek olarak, hangi çalışmada nasıl bir tutum izlemeniz, nerede nasıl bir yaklaşım sergilemeniz gerektiği konusunda bilgilendirme yapıyorum.

Eğer siz de bu konuda destek almak isterseniz, değerlendirme merkezi provasının detaylarını inceleyerek randevunuzu buradan oluşturabilirsiniz.

• Bu konuya özel yazdığım ve 2020’de yayınlanan Değerlendirme Merkezi ve Mülakatlarda %100 Başarı kitabıma buradan ulaşabilirsiniz.